Ra thăm vườn hoa, chàng trai không ngờ rằng mảnh vườn nhà anh mới mùa hè khô cháy không còn một cọng cỏ xanh mà giờ đây hoa lá sum suê. Nắm chặt bàn tay trong hai chiếc túi áo ấm, bước đi thong dong trong vườn xuân se lạnh, ngắm nhìn từng bông hoa rực rỡ và chồi non xanh biếc trong sương sớm, anh nghe văng vẳng trong tâm Lời Chúa qua câu chữ của nhà Truyền đạo: “Phàm sự gì có thì thiết, mọi việc dưới trời có kỳ định” (Truyền Đạo 3:1). Khu vườn này đã trải qua một mùa hè dài của Miền Trung khô hạn và nắng cháy. Lúc ấy chỉ có vài giống cây bụi còn sống sót lay lắt, còn toàn bộ khu vườn trông như một trạm hồi sức cấp cứu của các loài cây: cây nào cũng thoi thóp và cố giữ cái rễ để lấy nước sống qua ngày, chẳng sản sinh gì thêm. Rồi chúng lại được bồi thêm một mùa mưa đầy giông bão, bầm giập, đến nỗi nhiều cây lớn vẫn bị tróc gốc. Ấy thế mà giờ đây, khắp mặt đất được phủ một lớp cỏ xanh mềm như nhung, cây mai nở rộ hoa vàng, những cành hoa cánh bướm thẳng tắp và sặc sỡ đầy sức sống, những chậu hoa sứ khoe dáng dẻo dai và xinh tươi, bụi hoa giấy đỏ rực một góc trời, những cây bị tróc gốc được gia chủ trồng lại vẫn sống sót xanh tươi… Chúng đã trải qua những kỳ khô hạn và bão giông để giờ đây ra sức cống hiến thanh xuân cho người thưởng lãm khi mùa xuân về.
Nhìn cây, hoa và kỳ định của chúng, chàng trai ngẫm về các kỳ của cuộc đời mình. Tết năm nay anh thấy không có gì vui. Không mong chờ. Không háo hức. Không có chuyện gì đáng buồn, nhưng cảm xúc về mùa xuân không còn như những năm trước. Anh chỉ đơn giản đón nhận các mùa trong năm và làm tròn vai trò, bổn phận của người con trong gia đình. Thật lòng thì cũng khó mà vui được khi năm vừa qua, anh đã phải làm việc vật vã để giữ lại công ty và có thể về Tết thăm gia đình.
Công ty khởi nghiệp của anh mở ra ngay trước thềm của đại dịch Covid, khi mà thị trường ô tô và nhà đất vẫn còn sôi động. Sức tàn phá của mùa dịch khiến anh gần như đóng cửa công ty, nhưng anh đã gồng gánh bằng mọi cách và Chúa cho công ty anh vẫn còn sống qua mùa dịch, dù giờ đây anh phải gánh một khoản nợ không nhỏ. Thế đấy, anh lo rồi mừng rồi lo rồi mừng. Và bây giờ, anh lại lo. Sau khi đại dịch Covid qua đi, ai nấy đều tất bật bước vào cuộc chiến trong thương trường. Nhiều công ty phá sản, một số công ty sa thải hàng loạt nhân viên. Thị trường ảm đạm. Dù đã cắt giảm nhân viên, nhưng anh vẫn phải trả lương và các khoản chi khác. Cô người yêu sắp kết hôn của anh đột nhiên lại chia tay ngay thời điểm khủng hoảng này. Anh sốc nặng. Anh chán đời. Nhưng anh không cho phép mình gục ngã vì còn có ba mẹ, có các em. Anh nghe tin trong số bạn bè và nhiều người làm kinh doanh khác mà anh biết, đã có nhiều người bỏ cuộc. Vì thế, anh thấy vẫn còn chút hi vọng khi mình vẫn còn khả năng duy trì tối thiểu. Nhưng mọi khó khăn dồn vào anh trong thời điểm này thì thật khó để anh dâng lời tạ ơn Chúa về năm đã qua.
Anh về Tết nhưng ngại gặp đám đông. Mồng Một là ngày thứ Bảy, Mồng Hai là Chúa nhật. Ngày nào anh cũng đi sát giờ và ngồi hàng ghế cuối. Cũng chào hỏi qua loa được vài ba người, rồi anh tìm cách chuồn lẹ. Anh ngại rủ rê bạn bè, ngại thăm thú đó đây, ngại gặp đám con nít… vì xác định không chuẩn bị hồng bao.
Anh thấy mình như đang trong kỳ rụng nụ hơn là nở hoa. Ngẫm nghĩ, anh chẳng biết đến khi nào thì Chúa mới cho anh đến kỳ hoa nở, đến khi nào thì anh mới nhìn thấy mùa xuân của cuộc đời mình, dù lòng anh biết rõ Chúa có thời điểm của Ngài:
1Mọi việc đều có thời điểm, mọi sự dưới bầu trời đều có định kỳ của nó:
2Có kỳ sinh ra, có kỳ chết đi;
Có kỳ gieo trồng, có kỳ nhổ vật đã trồng;
3Có kỳ giết chết, có kỳ chữa lành;
Có kỳ phá đổ, có kỳ xây cất;
4Có kỳ khóc lóc, có kỳ vui cười;
Có kỳ tang chế, có kỳ nhảy múa;
5Có kỳ ném đá, có kỳ gom đá;
Có kỳ ôm ấp, có kỳ ruồng bỏ;
6Có kỳ tìm kiếm, có kỳ đánh mất;
Có kỳ giữ lại, có kỳ ném đi;
7Có kỳ xé rách, có kỳ khâu vá;
Có kỳ nín lặng, có kỳ lên tiếng;
8Có kỳ yêu, có kỳ ghét;
Có kỳ chiến tranh, có kỳ hòa bình.
9Người làm việc có được ích lợi gì về công lao khó nhọc của mình chăng? 10Ta đã thấy công việc mà Đức Chúa Trời giao cho con người phải gắng sức làm. 11Mọi việc Đức Chúa Trời đã làm đều là tốt đẹp trong thời điểm của nó. Mặc dù Đức Chúa Trời đặt sự vĩnh cửu trong lòng con người, nhưng họ vẫn không thể hiểu được công việc Ngài làm từ ban đầu cho đến cuối cùng. 12Vậy, ta nhận ra rằng chẳng có điều gì tốt hơn cho loài người là vui vẻ và làm lành trọn đời mình. 13Hơn nữa, ai nấy hãy ăn, uống và hưởng phước của công lao mình, vì đó cũng là sự ban cho của Đức Chúa Trời. (Truyền Đạo 3:1-13 – TTHĐ)
Từ ngữ chỉ về thời gian và thời điểm trong tiếng Hi Lạp (ngôn ngữ Thánh Kinh Tân Ước) bao gồm “chronos” và “kairos”. Chronos (χρόνος) nói đến thời gian chung của muôn loài trong cõi thời gian: người thì có chronos là 70 năm; người thì có chronos là 100 năm; người lại có chronos là 40 năm hoặc vài năm ngắn ngủi. Trong chronos đó, có những thời điểm mà Đấng Tạo Hoá đã định sẵn để Ngài can thiệp, Ngài hành động và Ngài làm thành điều Ngài muốn. Thời điểm này được diễn đạt bởi từ kairos (καιρὸς).[1] Hai từ ngữ này có khi được dùng như là những từ đồng nghĩa, có khi được dùng với hai sắc thái nghĩa khác nhau. Khi được dùng khác nhau, “kairos” muốn nhấn mạnh đến thời điểm của Chúa mà con người và cõi tạo vật bất lực, chỉ trông đợi nơi sự can thiệp và hành động của Chúa mà thôi.
Phân đoạn Kinh Thánh trên của sách Truyền Đạo ở bản Bảy Mươi (Bản dịch bằng tiếng Hi Lạp của Cựu Ước) có dùng cả hai từ này với nghĩa là mọi vật đều có khoảng thời gian và thời điểm đã được Chúa định cho nó. Trong câu này, kairos được dịch là “kỳ” trong bản Kinh Thánh tiếng Việt ở trên: Τοισ πᾶσι χρόνος καὶ καιρὸς τῷ παντὶ πράγματι ὑπὸ τὸν οὐρανόν (tạm dịch: Tất cả mọi vật dưới bầu trời đều có thời gian và thời điểm của nó).
Thời gian cũng do Chúa ban cho, và thời điểm cũng do Chúa can thiệp và làm thành. Vậy, con người có phần gì trong bức tranh của cuộc đời mình? Những câu kế tiếp trong phân đoạn Kinh Thánh trên cho biết rằng con người cần gắng sức làm tốt nhất có thể những gì mà “Chúa giao cho” họ. Chúa giao cho người này gia đình. Chúa giao cho người khác bầy chiên (Hội Thánh). Chúa giao cho người nọ cả gia đình lẫn bầy chiên. Chúa giao cho người kia của cải. Chúa giao cho người kia nữa trí tuệ. Chúa giao cho công ty. Chúa giao cho đội nhóm. Chúa giao cho ban ngành. Chúa giao cho thanh xuân. Chúa giao cho tài năng. Chúa giao cho một số điều bé nhỏ. Dẫu khi chúng ta không biết Chúa giao gì cho mình, thì cũng nhớ rằng Chúa đã giao cho chúng ta thời gian – chronos – khi chúng ta hiện diện trên đất và chúng ta cần sử dụng thời gian đó cách hữu ích. Dù không hiểu hết được đâu là kairos của Chúa, chúng ta vẫn cứ trông đợi và “vui vẻ làm lành trọn đời mình”. Dù Chúa thương xót và “đặt sự vĩnh cửu trong lòng người” nhưng sự hữu hạn của con người trong cõi thời gian không thể nào hiểu được sự vô hạn của Đức Chúa Trời vĩnh hằng.
Đến đây, chàng trai như nghe được Chúa nói với chính mình: “Con trai yêu dấu, ta có định kỳ cho con: có kỳ xây dựng, có kỳ phá vỡ. Có kỳ dọn dẹp, có kỳ tái thiết. Có kỳ hạnh phúc, có kỳ đau khổ. Có kỳ thương nhớ, có kỳ lãng quên. Có kỳ khóc lóc, có kỳ mừng vui. Có kỳ rụng nụ, có kỳ nở hoa. Có kỳ thiếu thốn, có kỳ dư dật. Thời gian đã ban Ta cho con, nhưng thời điểm ta sẽ quyết định. Hãy gắng sức trong mọi việc con làm. Hãy tin cậy Ta trong mọi hoàn cảnh. Hãy vui vẻ tận hưởng điều tốt lành Ta ban cho con trong hiện tại. Và hãy trông đợi thời điểm của Ta”.
Lòng ngập tràn bình an, chàng trai tiếp tục dạo bước. Đôi chim sẻ giật mình líu lo bay vút đi, khiến anh bật lên câu hát quen thuộc: “Chim sẻ mắt Chúa vẫn chú vào, thì Ngài há quên tôi khi nào?” Một năm phía trước không hẳn sẽ khởi sắc hơn, nhưng anh tin Đức Chúa Trời của cả hoàn vũ có kairos của Ngài cho cuộc đời ngắn ngủi của anh, vì mục đích của Ngài và vinh hiển danh Ngài. Ước mong mọi người cũng sẽ luôn vững tin, vui thoả và nhận ra kairos của Chúa dành cho hành trình của riêng mình.
Karis Đỗ
[1] Đối chiếu Strong’s Lexicon cho từ χρόνος (G5550) và từ καιρὸς (G2540): [https://www.blueletterbible.org/lexicon/g5550/lxx/lxx/0-1/] và [https://www.blueletterbible.org/lexicon/g2540/kjv/tr/0-1/]
