CHƯƠNG 15 – NHỮNG NĂM TUỔI GIÀ (phần 2)
The Later Years
Tiến sĩ Gary Collins
2.Các nguyên nhân về trí tuệ.
Những người già đáp ứng lâu hơn, suy nghĩ chậm chạp hơn, ít có thể hiểu hết được những ý tưởng mới mẻ hoặc phát triển những kỹ năng mới, và gặp khó khăn với bộ nhớ yếu đi của họ. Thế nhưng, những người già thường che đậy sự sa sút dựa vào sự khôn ngoan và hình dáng bên ngoài của họ. Ngoài nỗ lực đó, họ có thể tiếp tục sáng tạo, trí tuệ sắc sảo hơn, và có thể học biết ở độ tuổi sau trung niên. Phạm vi sa sút của những người già trong các lãnh vực sáng tạo, trí nhớ, khả năng hiểu biết, hoặc sức lực để học tập những thứ mới mẻ. Sự sa sút khả năng trí tuệ là rõ ràng nhất khi người đó phải quyết định nhanh chóng, phản ứng chậm chạp khi có tình huống nguy hiểm. Nhận thức được thời gian phản ứng chậm chạp hơn của họ, nhiều người học cách hành động cẩn thận hơn.
Tuy nhiên, không phải luôn luôn có thể bù đắp cho những sự sa sút khả năng trí tuệ. Đối với một người già dễ dàng chán nản vì sự thiếu hoạt động khi về hưu, buồn rầu vì sự qua đời của bạn bè, và thất vọng vì mình thiếu khả năng để di chuyển; và cũng khó cho họ để họ có thể tưởng tượng về “những chuỗi ngày già cả của mình là tốt đẹp.” Hiện tại là không thoải mái và tương lai có ít hy vọng; vì thế, có một sự hồi tưởng phóng đại hơn những kỷ niệm quá khứ để quên đi những gì đau buồn hoặc không vui vẻ.
Những người tư vấn cho người già đã có hướng làm ngơ hoặc làm trì hoãn sự cung ứng có vẻ như là không kết thúc của người già khi họ nói về những câu chuyện ngớ ngẩn và được nhắc lại nhiều lần về quá khứ. Tuy nhiên, gần đây hơn, các học giả về người già đã kết luận rằng – khi được thảo luận và được chia sẻ về những hồi tưởng, có thể giúp những người già kiểm tra lại quá khứ và có được một triển vọng tốt hơn về hiện tại và tương lai.
3.Các nguyên nhân về kinh tế.
Vấn đề nghỉ hưu mang lại một sự khởi đầu trong công việc; thế nhưng đối với nhiều người, nghỉ hưu mang lại một mức lương thấp, mức sống giảm dần, và sự điều chỉnh mức sống trong phạm vi lương hưu. Tình trạng kinh tế này tạo ra các vấn đề như tìm một nơi để có thể sống, duy trì sự kiêng ăn, hoặc đối diện với các vấn đề về sự tự đánh giá chính mình khi nó xuất hiện; khi một người ở tuổi già có những nguồn sa sút và có thể phải ứng dụng sự trợ giúp của cộng đồng hay sự trợ giúp của chính phủ, họ chịu sức ép lớn về tài chánh.
4.Các nguyên nhân cá nhân.
Đối với nhiều người già, có một sự mất mát nếu không có sự tiếp xúc. Sự hưu hạ làm cho người đó bị cô lập với thế giới công việc, những người bạn, những người bà con, bao gồm người phối ngẫu của họ; những người già có thể sống còn thể nào khi không có những người bạn cùng tuổi với họ, để cùng họ bênh vực chí khí của họ. Sự sa sút sức khỏe làm giới hạn khả năng của người đó khi họ ở xa gia đình, khi những người bạn có thể thay đổi chỗ ở hay chuyển đi nơi khác, và những đứa con đã trưởng thành lại quá bận rộn, ở quá xa họ, hoặc quá phàn nàn hay chỉ trích họ khi họ đến thăm hoặc tiếp xúc. Tất cả các vấn đề này đều có thể góp phần sự rút lui của người già khỏi sự tiếp xúc với xã hội, và cảm thấy họ chẳng còn có ích hoặc cần thiết nữa.
Ngay cả trong các cộng đồng nghỉ hưu, nơi mà những người có nhiều khác ở xung quanh, có thể có một xu thế rút lui. Ngược lại, các nghiên cứu cho biết những người già là những người có một hay hơn một mối quan hệ gần gũi, thân mật thì họ có vẻ như hạnh phúc hơn, điều chỉnh tốt hơn, và có sức khỏe tốt hơn những người không có những người bạn tâm tình như thế.
Bằng chứng nghiên cứu cho thấy nhiều người ở tuổi già trí tuệ, và thể chất đã bị yếu nhiều; quá yếu ớt để bảo vệ chính mình, và họ thường ở trong sự phụ thuộc vào các thành viên khác trong gia đình của họ, thường con cái gây ra những lạm dụng cho những người già bắt họ phải chịu sự đau đớn vì những sự ràng buộc. Một vài vấn đề tương tự có thể làm thức tỉnh cơn giận dữ.
5.Các nguyên nhân đánh giá thấp giá trị bản thân.
Sự tự cho mình là tự tin và sự tự đánh giá chính mình của những người già thường bị ảnh hưởng bởi những quan niệm sai lầm và những định kiến cho rằng người già không thể làm các việc như tự quyết định, làm công việc có ích, tạo ra những thứ mới mẻ, nhận những trách nhiệm, hoặc đi ra ngoài một mình. Khi những người già bị đối xử như những đứa trẻ, dễ gây ra cho họ cảm thấy mình vô dụng, không quan trọng và quan niệm kỳ thị người lớn tuổi. Đây là một hình thức định kiến về sự hạ mình ở tuổi già, kỳ thị những người lớn tuổi, quan niệm kỳ thị người lớn tuổi gây ra các vấn đề và góp phần làm cho người già đánh giá thấp về chính mình. Thực tế về sự nghỉ hưu cũng có thể là một sự nhắc nhở rõ rệt của xã hội là quá “già” để làm việc.
Sự phân tích phổ biến chỉ ra một kết luận có những sự khác nhau trong những phương cách mà người ta điều chỉnh sự hưu hạ và đối với những thay đổi của sự tự đánh giá chính mình. Có phần phụ thuộc vào sức khỏe, sự đảm bảo tài chánh, những thái độ, và mức độ thành công trong cuộc sống của người đó, vài người thích sự hưu hạ, có thể thư giãn, và thích thú những năm vàng son ấy của họ. Những người khác có ít thành công để đối diện với những vấn đề trên. Họ không thể hoặc không vui vẻ để đối diện với những thực tế về tuổi tác, những người này phản ứng với sự giận dữ, xét đoán chính mình, và khiển trách những người khác vì những sự đau khổ trong cuộc sống và sự thất bại của họ để đạt được các mục tiêu. Những người như thế có sự tự đánh giá thấp giá trị bản thân và thường họ rơi vào sự thất vọng.
Những người chấp nhận tuổi già tốt là những người điều chỉnh tốt trước khi nghỉ hưu, họ là những người có một quan niệm thực tế về sức lực và sự yếu kém của họ, họ là những người đã suy nghĩ về mọi vấn đề, và đã có một vài sự chuẩn bị cho việc nghỉ hưu trước khi họ nghỉ hưu, và họ là những người đã có những quan niệm tích cực trong suốt những năm tháng tuổi trẻ.
6.Các nguyên nhân đặc biệt.
Ảnh hưởng kỹ thuật nào cho những người già? Sự thay đổi xã hội nhanh chóng ảnh hưởng thế nào đến những người đang sa sút sức lực nhưng muốn giữ và muốn có thêm ngày tháng? Có phải những thuận lợi về kỹ thuật tạo ra nhiều vấn đề hơn cho người già không? Thay đổi kỹ thuật làm cuộc sống trở nên phức tạp hơn cho một số người già, những người hàng xóm trở nên xa dần, với những thành kiến chống lại những người già.
7.Các nguyên nhân thuộc linh và các nguyên nhân tồn tại.
Tuổi già sức khỏe sa sút, và nhiều người bạn của họ qua đời khiến họ đối diện với thực tế và suy tư về cái chết. Nhiều người có một nỗi sợ hãi về cái chết của riêng mình và một sự không đảm bảo về sự tồn tại hoặc không tồn tại cuộc sống sau khi chết. Một vài người bước sang tuổi già với một gánh nặng lầm lỗi và một cảm giác thất bại mà họ không biết phải giải quyết ra sao, điều này hướng tới sự thất vọng.
Đây là một thời gian khi Hội Thánh có thể giúp đỡ, nhiều người già không thể dự các buổi thờ phượng; khi họ tham dự, thỉnh thoảng họ cảm thấy như là mình không muốn đến và không được tiếp đón tại các ban nhóm. Các chương trình thường nhấn mạnh nhiều về thanh niên, dạy dỗ gia đình, và các hoạt động trong các câu lạc bộ dành cho các đôi vợ chồng. Ngay cả việc thiết kế các ngôi thánh đường, nhà thờ có nhiều bậc thang cấp cao và không có các phòng vệ sinh ở từng nhà ở dưới mặt đất – có thể tế nhị ám chỉ đến những người già (đặc biệt là các vấn đề của những người này) không được chào đón. Các nhà thờ phải phấn đấu dạy dỗ về những nhu cầu thuộc linh cho những người già mà không thêm những gánh nặng cho họ.
Các nguyên nhân nêu trên đề cập đến những ảnh hưởng và hậu quả của tuổi già từ sự đánh giá chính mình cũng như những xúc cảm, sự giảm sút sức khỏe sức lực, trí tuệ và đời sống. Với tuổi tác, cũng có thể có một sự lo lắng mới mẻ về tương lai, sự tủi thân, những lo lắng về tài chánh, thất vọng, và thỉnh thoảng có cố gắng để tự sát. Những tỉ lệ tự sát trong số những người già, đặc biệt là trong số những ông già là rất cao; những người thanh niên thường thiếu tôn trọng những người lớn tuổi. Tại Hoa Kỳ, sự thay thế kỹ thuật hiện đại đã gây ra tình trạng dư thừa hàng ngàn người già ở không có vai trò gì trong xã hội, họ đối diện với sự thất vọng và sự vỡ mộng khi sống trong một giai đoạn túng thiếu, thất vọng về việc giảm thu nhập mà thường xảy ra và sống trong những nơi họ không thích, không thoải mái, không có đủ điều kiện, và không lành mạnh khi nghỉ hưu. Những điều đó góp phần vào nỗi tuyệt vọng thường thấy ở những người già. Hội Thánh có một thách thức để đối diện với các vấn đề của quá nhiều người già.
(còn tiếp)
Hồ Kim Quốc dịch
Trinh Phan hiệu đính
