CHƯƠNG 14 – TUỔI TRUNG NIÊN (phần 1)
Tiến sĩ Gary Collins
Tuổi trung niên và các vấn đề
Tuổi trung niên là giai đoạn đánh dấu sự thành công đối với một số người, nhưng cũng là một thời kỳ khủng hoảng đối với những người khác. Tuổi trung niên là giai đoạn, khoảng thời gian từ cuối năm ba mươi tuổi cho đến cuối tuổi bốn mươi. Carl Jung, nhà tâm thần học nổi tiếng người Thụy Sĩ, ông đã miêu tả tuổi trung niên như là khoảng thời gian trong cuộc sống khi chúng ta tự do trong mọi chuyện mọi việc, bởi vì chúng ta ít có những công việc được hoàn tất.
Một vài người định nghĩa những năm ở tuổi trung niên là một khoảng thời gian khi sự nhận thức đang trưởng thành, với sự lo âu các mục tiêu sẽ không đạt tới được khi thời gian có được đang mất dần. Thời kỳ phải quyết định liệu mình có thể thay đổi hoàn cảnh cuộc sống, công việc, được hay không trước khi quá trễ.
Vì vậy, tuổi trung niên có ý nghĩa khác nhau đối với những con người khác nhau. Bắt đầu vào khoảng độ tuổi bốn mươi, đó là giai đoạn của cuộc đời mang đặc điểm tự-kiểm điểm chính mình, đánh giá lại những gì mình tin và các giá trị, điều chỉnh lại để có sự thay đổi. Thường có sự xem xét lại lối sống của mình, sự hướng dẫn trong công việc, và những sự ưu tiên trong cuộc sống. Đối với nhiều người, đàn ông cũng như phụ nữ, thì lứa tuổi trung niên là một khoảng thời gian khủng hoảng.
Thời kỳ trung niên có thể là một khoảng thời gian tốt nhất của cuộc đời. Trong các Hội Thánh, cũng như trong xã hội, những người ở tuổi trung niên hầu hết đều tự có những quyết định, kiếm ra tiền và sử dụng tiền, thường là thành đạt và có thể ở những vị trí như là lãnh đạo và có quyền lực. Thế nhưng, có nhiều người trung niên cũng tranh chiến với sự chán nản, sức sống lụi tàn, hôn nhân tan rã, và những giá trị mờ dần.
Tuổi trung niên có thể là một thời gian của các vấn đề – đặc biệt là trong suốt những năm đầu của tuổi bốn mươi. Nhưng tuổi trung niên cũng là một giai đoạn đầy ắp những sự nỗ lực được bù đắp xứng đáng và đầy những thách thức. Thường họ có cảm xúc ổn định, có được một nơi để sống, và được tự do khỏi những đòi hỏi và những trách nhiệm nuôi dưỡng con cái còn nhỏ. Những người trung niên thường có sự đảm bảo về tài chánh, có vị trí trong xã hội, có uy tín và thanh thế hơn trong cộng đồng, có nhiều cơ hội hơn để đi du lịch, nhiều sự khôn ngoan hơn, và độ tuổi trung niên thường mang lại cơ hội lớn nhất đối với sự phục vụ Cơ Đốc có ý nghĩa.
Các ảnh hưởng cho người trong độ tuổi trung niên.
Hầu hết mỗi người đều bị ảnh hưởng và bị những áp lực theo một cách nào đó ở độ tuổi trung niên. Những ảnh hưởng trong độ tuổi này có thể bị che giấu bên trong, hay được thể hiện qua cách cư xử ra bên ngoài. Sự ảnh hưởng thường thấy được trong công việc làm, hoặc qua những mối quan hệ hôn nhân và gia đình.
1.Những ảnh hưởng cảm xúc che giấu.
Khi nhận thức được những thay đổi thể chất và thân phận của tuổi trung niên, nhiều người trải qua những cơn giận, sự cay đắng, thất vọng, cảm giác thất bại, chán nản, than thân, hoặc nản lòng. Họ bị căng thẳng với nỗi buồn phiền mạnh mẽ. Đối với nhiều người, sự rối loạn này và mâu thuẫn cảm xúc có thể theo đuổi họ trong nhiều năm, các vấn đề xuất hiện khi họ đối diện với những sức ép và những thực tế trong cuộc sống ở độ tuổi trung niên. Những tranh chiến và xúc cảm bên trong có thể được che giấu khỏi người khác thấy, thế nhưng, những tranh chiến này thường được thấy rõ ràng trong gia đình của họ hơn là thấy ở chính họ.
2-Những ảnh hưởng trong cách cư xử bên ngoài.
Người ở độ tuổi này có thể trở nên là những người dễ cáu, thiếu kiên nhẫn, phàn nàn, luôn lo lắng về những thứ khác ngoài công việc hoặc gia đình, thiếu sự nghỉ ngơi, và có khuynh hướng cường điệu hóa. Một vài người sa đà việc uống rượu, hoặc mải mê xem tivi hoăc say mê với các môn thể thao và những triệu chứng mắc bệnh tưởng về cơ thể. Nhiều người tránh tiếp xúc với những người khác, ngay cả những người bạn lâu năm. Trong độ tuổi này hay có sự thay đổi công việc hoặc chỗ ở, thay đổi lối sống, hoặc ăn diện.
3-Những ảnh hưởng nghề nghiệp.
Khi nhận thức về công việc hoặc nghề nghiệp của mình, một người trong độ tuổi trung niên, nam hay nữ, có thể phản ứng:
– Người đó có thể cố gắng nhiều hơn trong công việc để hướng tới thành công mỹ mãn hơn. Điều này trở nên quan trọng để thành công, nhưng cũng dễ khiến họ chỉ biết miệt mài trong công việc.
– Người đó từ bỏ công việc trong sự nản chí hoặc trong một thái độ cam chịu. Sự không hài lòng thường xuất hiện bởi vì những sở thích, những giá trị, những mục tiêu hoặc là khả năng của người đó không thích hợp hay không đi đôi với điều mà công việc đòi hỏi. Vấn đề này có thể thường xảy ra đối với một người công nhân hoặc người vợ nội trợ tại nhà, họ mệt mỏi với công việc mà họ đang làm.
– Từ bỏ công việc hay nghề nghiệp để tạo một sự thay đổi. Vài người thay đổi công việc của họ với một cố gắng để tìm một công việc mới tốt hơn, thích hợp hơn với sở thích, khả năng, và những đặc điểm cá tính của họ. Điều này có tính cách mạo hiểm và thường cần đến sự khích lệ hoặc tư vấn. Có những người mất đi công việc của mình, lâm vào những tình trạng thiếu hụt tài chánh hoặc bất ổn trong gia đình.
– Những người khác duy trì công việc của họ ngay cả khi họ chưa thành công hay họ biết được là sẽ không thành công trong công việc đó, họ cố gắng tổ chức lại cuộc sống để có thể hài lòng hơn trong cuộc sống.
4-Những ảnh hưởng trong hôn nhân-gia đình.
Có thể là khó sống chung với một thành viên trong một gia đình là người hay tranh chiến với các vấn đề ở tuổi trung niên. Những người ở nhà, đặc biệt là người phối ngẫu, bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi những cảm xúc và những thái độ thay đổi. Gia đình chịu đựng nhiều sự thô bạo, nhiều gay go nhất là khi có một sự thay đổi lối sống, hoặc sự mất mát công việc. Sự thất nghiệp ảnh hưởng tài chánh gia đình và lòng tự-trọng của mỗi thành viên trong gia đình.
Các nguyên nhân của các vấn đề ở tuổi trung niên
Tuổi trung niên khơi động những nỗi lo lâu sâu nặng nhất về những ngày cuối đời (ngày tàn) và sự chết. Trong độ tuổi trung niên-một người chẳng còn trẻ nữa và cũng chưa hoàn toàn là già, sự tưởng tượng quá tiêu cực ở tuổi già thêm nhiều gánh nặng cho cuộc sống trung niên.
Trong nghiên cứu của Levinson, xấp xỉ 80% dân số kinh nghiệm được sự chuyển tiếp tới tuổi trung niên khi có khủng hoảng xảy ra. Khi người ta đối diện với những thay đổi thực tế, có bốn điều quyết định có sự khủng hoảng hay không:
– Cách người đó thấy cuộc sống thế nào: Có phải những thay đổi của tuổi trung niên được thấy như là tích cực, được trông đợi, và thách thức? Hoặc tiêu cực, không được trông đợi, và kinh hãi chăng? Có phải hôn nhân, công việc, tôn giáo, gia đình, lúc an nhàn, hoặc các lãnh vực khác đem đến sự hài lòng cuộc sống? Hoặc có phải tất cả những lãnh vực đó đều gây thất vọng và hạn chế không? Có phải người ta có hy vọng và lạc quan mong đợi về mọi thứ sẽ tốt hơn? Hoặc có sự thất vọng và một cảm giác bị bao vây chăng?
– Sự tự đánh giá của người đó: Có phải người ấy có những kỹ năng, những kinh nghiệm, và sự tự cho mình là tự tin để đối diện với những căng thẳng trong cuộc sống ở tuổi trung niên chăng? Người ấy giải quyết thế nào với sự thay đổi trong quá khứ? Có phải người ấy lạc quan và người ấy có thể giải quyết sự không bảo đảm và sự không rõ ràng chăng?
– Những sự hỗ trợ: ám chỉ tới những vốn đầu tư về tài chánh, sự bảo đảm về công việc, hoặc những niềm tin về tôn giáo của người ấy, cùng với sự khuyến khích của gia đình, những người bạn thân, những người cố vấn dày dạn kinh nghiệm, và những đồng nghiệp.
– Những chiến lược là những kỹ thuật mà người ta sử dụng để đối đầu một cách sáng tạo và thành công. Thật ra, hiếm có một phương cách kỳ diệu và thành công trong sự giải quyết những thay đổi.
Các nghiên cứu cho biết những người đàn ông có chiều hướng trở nên trầm ngâm hơn và dễ động lòng hơn, ít buồn bực hơn vì những mâu thuẫn bên trong và những đòi hỏi bên ngoài, yêu thương và dịu dàng hơn. Ngược lại, những người phụ nữ thường trở nên quan tâm đến công việc nhiều hơn và những việc thành công liên quan bên ngoài gia đình nhiều hơn. Theo Erik Erikson, đối với cả hai giới, sẽ có sự trì trệ trừ phi người ấy chuyển tới giai đoạn tích cực với sự khuyến khích và sự hướng dẫn thế hệ kế tiếp.
Các vấn đề của cuộc sống-tuổi trung niên có thể có những nguyên nhân khác nhau, thế nhưng các nguyên nhân này có thể được phân loại thành bốn loại tuỳ theo sự thay đổi: thể chất, tâm lý, nghề nghiệp, và hôn nhân gia đình.
(còn tiếp)
Hồ Kim Quốc dịch
Trịnh Phan hiệu đính
